خرپا چیست ؟
یک سازه بسیار مهم در صنعت ساختمان سازی است ، اعضاء و متعلقاتی که این سازه را تشکیل می‌دهند از جنس فلز ، بدون کجی و خمیدگی هستند همچنین پیوند آن‌ها باهمدیگر به گونه‌ای است که همانند لولا (مفصل ) عمل می‌کنند .
و شکل نهایی آن‌ها بعد از اتصال همانند مثلث است ، خرپا برای سازه‌های عظیم و زیر بناهای بزرگ و سرپوشیده بهترین و بیشترین کاربرد را دارد ، زیرا بایستی در وسطِ بناهای سرپوشیده‌ای که دارای زیربنا با متراژ بسیار زیادی هستند ، ستون بنا شود.
اما اگر از خرپا استفاده شود نیازی به ایجاد ستون نیست علاوه بر آن بکار بردن خرپا ، کمکِ زیادی به پایین آوردن وزن کلی سازه می‌کند خرپا دارای انواع مختلفی است که هر کدام مزیتِ خاص و جداگانه‌ای دارند.
در ادامه به شرحِ کاملِ آن‌ها زیر نظر مشاوران و متخصصان مجربِ پردیس سازه ( با بیش از یک دهه همراهی در زمینه ساخت و طراحی کلیه امور ساختمانی ) خواهیم پرداخت.
کاربرد و کارایی خرپا
از جمله مهمترین ، مفیدترین و پرکاربردترین تولید در صنعت و حرفه ساخت و سازه است ، سازه‌هایی است که از خرپا در آن استفاده شده .
یعنی سازه‌های خرپایی، بسیار مقاوم و محکم در برابر انواع نیروهای وارده هستند برای متصل کردن اعضاء و متعلقات خرپا می‌توان از پیچ ، جوش یا پرچ زدن استفاده کرد.
البته از این موارد برای خرپاهایی که از جنس فلز هستند می‌توان استفاده کرد در صورتی که خرپا از جنس چوب باشد.
از میخ و پیچ برای متصل کردن آن استفاده کنید بیشترین کاربرد خرپا در سقفِ پروژه‌های عظیم و پل‌ها است ( خرپا در ماشین‌ها نیز کاربرد دارد اما در این مطلب به این مورد نمی‌پردازیم ) .
شاید با دیدن تصویر خرپا تصور کنید که استفاده از آن وزن سازه شما را سنگین می‌کند اما این فقط یک تصور اشتباه و نادرست است ، زیرا خرپا بسیار سبک است و قیمت آن نیز نسبت به مقاومتی که به بنای شما می‌بخشد بسیار کم و ناچیز است.
تحمل وزن زیاد ، کاهش هزینه‌ها ، منتقل کردن یکسان بارها و نیروهای وارده به کلِ اجزاء سازه، صرفه‌جویی در مصرف مصالح و ابزارهای اضافی، تعمیر و نگهداری راحت و چنیدن ویژگی دیگر از جمله مزایای استفاده از خرپا در ساختمان سازی است.
خرپا در چند نوع تولید و عرضه می‌شود؟
خرپاها دارای انواع و مدل‌های گوناگونی هستند که مشاوران پردیس سازه جهت درک بهتر شما خرپا را به چند بخش مختلف تقسیم کرده‌اند که هر بخش خود دارای چند نوع زیر است :
انواع خرپا از لحاظ سازه‌ای :
- ساده
همانطور که اشاره کردیم خرپا از متصل شدن متعلقات بدون پیچ و تاب ساخته می‌شود در صورتی که سه عضو به همدیگر لولا و متصل شوند یک مثلث تشکیل و ساخته می‌شود.
که به آن خرپای ساده گفته می‌شود برای بزرگتر شدن آن نیز لازم است هر بار دو عضو جدید به مثلث تشکیل شده قدیمی متصل و اضافه شود ( به اصطلاح گره زد شوند ).
- مرکب
ترکیب شدن چند خرپای ساده، خرپای مرکب را تشکیل می‌دهند.
- پیچیده ( مبهم )
خرپای پیچده شامل انواع زیر است :
- دوبعدی ( تمامی متعلقلت خرپای دوبعدی را می‌توان در یک صفحه گنجاند همین ویژگی باعث می‌شود تا اختلاف بعدی از جنبه هندسی در شکل گیری و جهت گیری اعضای خرپا به وجود نیاید، خرپا دوبعدی مقاومت بسیار بالایی در برابر بارها و تنش‌ها دارد، خرپاهای کلاسیک جزء انواع دوبعدی هستند که عرضه می‌شوند )
- سه بعدی : انواع سه بعدی بسیار مقاوم و مستحکم در برابر تنش‌ها و بارهای وارده، است اما اعضای متصل شده آن برخلاف نوع دوبعدی به صورت صفحه‌ای نیست و برعکس، متعلقات و اعضای متصل شده آن بر روی هم انباشته شده و حجیم هستند.
- چندگانه ( خرپاهای چندگانه انواعی هستند مابین نوع دوبعدی و سه بعدی، یعنی تمام نقاط قوت هر دو نوع را دارد و علاوه بر مقاومت در برابر بارهای صفحه‌ای در برابر بارهای خمشی نیز مستحکم هستند ).
خرپا و انواع آن از لحاظ نوع ساخت :
- خرپا صفحه‌ای
اگر کلیه متعلقاتی که شکل مثلثی خرپا را می‌سازند در یک صفحه و راستا قرار گرفته باشند به آن خرپای صفحه‌ای می‌گویند که بیشتر در اجرا و ساخت انواع سقف و پل بکار می‌روند.
- خرپای مسطح ( پل )
به خرپاهایی که برای استفاده در پل‌ها و شاه تیرها ساخته شده‌اند، پل یا مسطح نام دارند و شکلی ذوزنقه یا مستطیل مانند دارند.
- خرپای شیب دار ( سقف )
خرپاهایی که در سقف مورد استفاده قرار می‌گیرند به صورت شیب دار طراحی و ساخته می‌شوند.
- خرپای فضایی ( فضا کار )
به خرپایی که متعلقات تشکیل دهنده آن همانند نوع صفحه‌ای در یک صفحه قرار نگرفته باشد، خرپای فضایی می‌گویند که بسیار مقاوم و مستحکم بوده و بیشتر برای سازه‌های عظیم همچون کارخانه‌ها، استخرها و دیگر مکان‌های بزرگ که سقف بزرگی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد عموماً جنس این خرپاها از آلومینیوم و فولاد است.
معرفی انواع خرپا :
- پرات
این مدل خرپا برای استفاده در ساخت سقف و پل کاربرد دارد ، مدل پرات اصولاً از جنس فولاد ساخته می‌شود البته در برخی مواقع به صورت ندرت از چوب نیز برای ساخت آن استفاده می‌شود.
- کی
خرپای کی تقریباً مشابه مدل پرات است با این تفاوت که متعلقات و اعضاء عمودی مدل کی در مقایسه با مدل پرات کوتاه‌تر است اما این تفاوت باعث شده تا مدل کی مقاومت بسیار بالایی در برابر نیرو و بارهای خمشی داشته باشد.
- هاو
مدل هاو برای سقف بکار می‌رود هر چند که در گذشته برای ساخت پل نیز از آن استفاده کرده‌اند و ساختار آن از جنس چوب است.
- پارکر
قابل استفاده برای ساخت پل، استفاده از جنس فولاد در ساخت آن.
- قوسی
از فولاد برای ساختِ خرپای مدل قوسی استفاده می‌شود و کاربرد آن بکارگیری در سقف است.
- بالتیمور
قابل استفاد در ساخت پل با ساختاری از جنس فولاد.
- فینک
مدل فینک بیشتر در ساخت سقف بکار می‌رود و جنس آن نیز اغلب از فولاد است.
- وارن
توجه کنید که حتماً باید زمانی از خرپای مدل وارن استفاده کنید که بارها و نیروهای وارده بر نقاط مختلف سازه پخش شود .چون که این مدل از خرپا برای سازه‌هایی که بار و نیروی وارد شده فقط به یک بخش از ساختمان وارد می‌شود کاربردی ندارد ، جنس وارن معمولاً از فولاد است و در هنگام استفاده نسبت به دیگر مد‌ل‌ها مصالح بیشتری را می‌طلبد.
هزینه خرید و تهیه خرپا چقدر است؟
اگر متن فوق را مطالعه کرده باشید متوجه شده‌اید که خرپا در انواع و مدل‌های مختلف با ابعاد، ارتفاع و نوع متریال بکار رفته همچون نوع میلگرد و نوع جنس متفاوت، ساخته و تولید می‌شوند ، از این رو در این مطلب با توجه به نوسانات بازار نمی‌توان قیمت واحد و دقیق خرپا را درج کرد .