در پیمانکاری ساخت و ساز ساختمان، هنگام عقد قرارداد پروژه ساخت، خسارت دیرکرد و تاخیرات پروژه های ساختمانی از همان ابتدای انعقاد قرار داد بایستی مورد توجه قرار گرفته و تحت کنترل قرار گیرد. تاخیرات پروژه باید بصورت روزانه، هفتگی و ماهیانه گزارش و ارزیابی شوند. علل تاخیرات مشخص شود و بصورت یک پرونده باز و فعال بایگانی گردد.
در حالت کلی، پروژه های ساخت و ساز ساختمانی ممکن است با دو نوع تاخیر و در نتیجه دو نوع خسارت ناشی از تاخیرات مواجه شوند که عبارتند از:
- خسارت ناشی از تاخیرات کارفرما ( که پیمانکار متضرر می شود)
- خسارت ناشی از تاخیرات پیمانکار (که کار فرما متضرر می شود)
الف- خسارت ناشی از تاخیرات پیمانکار:
در قرارداد منعقد شده بین کارفرما و پیمانکار، بندی با عنوان «جریمه تاخیر» وجود دارد که خسارت ناشی از تاخیرات پیمانکار محاسبه و درج شده است. در صورتی که تاخیر بوجود آمده ناشی از کوتاهی پیمانکار باشد جریمه این تاخیر برای پیمانکار منظور می شود. در غیر اینصورت کارفرما باید متحمل این خسارت شود.
ب- خسارات ناشی از تاخیرات کارفرما:
در صورتی که با توجه به مدارک و شواهد موجود، تاخیرات بوجود آمده از سمت کارفرما یا مواردی غیر از پیمانکار باشد در نتیجه پیمانکار مقصر نبوده و کارفرما بایستی خسارت پیمانکار را بپردازد.
تأخیرات مجاز کارفرما:
در مرحله اول، این تاخیرات بایستی ثابت شوند و سپس خسارات محاسبه گردند. این تاخیرات عبارتند از:
- تاخیر در ابلاغ نقشه ها با توجه به تاریخ مندرج در قرارداد
- تاخیر در تحویل زمین پروژه و رفع عوارض آن
- تاخیر ناشی از تغییرات در دستور کارها و ساختار فنی پروژه ساخت و ساز ساختمان
- تاخیر ناشی از توقف در اجرای پروژه توسط کارفرما یا مشاور
- تأخیر در پرداخت حقوق پیمانکار اعم از پیش پرداخت، صورت وضعیت‌ها و تعدیل
- حوادث طبیعی شامل صد معبر در اثر برف و باران و طوفان، سیل، سرما یا گرمای بیش از حد
- سایر تاخیراتی که پیمانکار در آن ها نقشی ندارد.
محاسبه خسارت تاخیرات کارفرما:
یک روش محاسبه خسارت روزانه ناشی از تاخیرات پروژه که عامل آن پیمانکار نیست، روش استفاده از عدد بالاسری است. در این روش بطور زیر عمل میکنیم:
مبلغ اولیه قرارداد=A
۱- محاسبه ضریب بالاسری
X=%30×A
۲- مجموع مبلغ اولیه و ضریب بالاسری
Y=A+X
۳- محاسبه تجهیز کارگاه (با ضریب تجهیز برابر ۴٪)
Z=%4×Y
۴- مجموع تجهیز کارگاه و Y
S=Z+Y
۴- مقدار حاصل از ضریب قرارداد (با ضریب قرارداد ۱۰٪)
K=%10×S
۵- مبلغ کل قرارداد
T=S+K
۶- محاسبه مقدار هزینه بالا سری اولیه
۱٫۳/۱٫۰۴/(R=1.1×A – (T/1.1
۷- محاسبه مقدار هزینه بالاسری نهایی
ضرب مقدار هزینه بالاسری اولیه در ضریب تجهیز(۱/۰۴) و ضریب قرارداد(۱/۱):
RT=R×۱٫۱×۱٫۰۴
با تقسیم مبلغ کل قرارداد T بر ۱/۳ (۱+ضریب قرارداد) و سپس از مبلغ کل قرارداد کم شود نیز مبلغ Rt بدست می آید.
با تقسیم مبلغ بالاسری بر تعداد روز پیمان، مبلغ بالاسری به ازای هر روز بدست می آید. با ضرب این مقدار در تعداد روزهای تاخیر مجاز، خسارت ناشی از تاخیر محاسبه می شود.
محاسبه آنلاین خسارت تاخیر کارفرما بر اساس پارامترهای مبلغ اولیه قرارداد، ضریب قرارداد، ضریب تجهیز کارگاه، ضریب بالاسری، مدت قرارداد:
جهت محاسبه آنلاین خسارت تاخیرات کارفرما، فرم زیر را گام به گام تکمیل کنید:
این ضررها را می توان از لحاظ معطل ماندن نیروها، دستگاه ها و ماشین آلات کارگاه و در حالت کلی تضییع سرمایه شرکت پیمانکار به هر نحو مورد بررسی قرار داد. البته لازم به ذکر است که بازهم یکسری هزینه ها مانند استهلاک تجهیزات و هدر رفتن انرژی دیده نمی شوند که متاسفانه در حقوق پیمانکار نادیده گرفته می شوند.
از طرفی ممکن است کارفرما از سمت تاخیرات پیمانکار متضرر گردد. این خسارات در بند جریمه تاخیر در قرارداد مکتوب می شود.
ویراحساب نوین
طبق پیمان بسته شده پیمانکار موظف است در مهلت مقرر کار را تحویل دهد اگر به هر دلیلی این تعهد انجام نشود در قرارداد خسارت تحویل پیش بینی میشود بر طبق این پیش بینی بر اساس روزهای تاخیر و نرخ و زیان های مالی آن خسارتی محاسبه شده و پیمانکار موظف به پرداخت ان میشود .
صورت وضعیت موقت قراداد چیست ؟
صورت وضعیت در واقع یک گزارش جامع از مراحل انجام کار و میزان هزینه ها و مواد و مصالح مصرفی و باقیمانده است که در فاصله زمانی های مشخص از طرف پیمانکار تنظیم و در اختیار کارفرما قرار میگیرد و بر اساس این صورت وضعیت در طول اجرای پروژه مبالغی به پیمانکار داده میشود.
پرداخت صورت وضعیت تحت چه شرایطی از طرف کارفرما صورت میگیرد ؟
ابتدا جمع وجوهی که بابت صورت وضعیت های قبلی پرداخت شده است مشخص میشود
یعنی صورت وضعیت هایی که پیمانکار به کارفرما می دهد از ابتدای دوره کار بوده و برای تعیین مبلغ صورت وضعیت بعدی باید از صورت وضعیت قبلی مبلغ ان کم شود .
ده درصد بابت وجه ضمانه گرفته میشود
کسر وجه ضمانه یعنی اگر پیمانکار به هر دلیلی مانند افزایش قیمتها یا براورد های غلط نتوانست کار را به طور کامل به پایان برساند و نیمه کار را رها کند و اینکه پس از پایان کار و بررسی ان مشاهده شود که کار دارای نقص و عیوب غیرقابل اغماض می باشد پیمانکار بتواند خسارات ناشی از دلایل گفته شده را از این ضمانتنامه دریافت نماید .
اقسام پیش پرداخت
به تشخیص کارفرما درصدی از مبلغ ناخالص هر صورت وضعیت بابت پیش پرداخت کسر خواهد شد به نحوی که مبلغ پیش پرداخت با آخرین صورت وضعیت مستهلک شود مبلغ ضمانت نامه پیش پرداخت نیز بر ترتیبی که اقساط ماهانه واریز می گردد و همزمان و متناسبا تقلیل می یابد .
رعایت مالیات موضوع ماده ۷۶
۵/۵ درصد قرارداد های پیمانکار به صورت علی الحساب و در دو بخش ۴ درصد و ۱/۵ درصد از قراداد پیمانکار کسر می گردد. ۴ درصد اول به صورت مالیات مقطوع کسر شده و ۱/۵ دصد بقیه هم به عنوان پیش پرداخت مالیات در نظر گرفته میشود و از حساب پیمانکار کسر و به حساب دولت ریخته میشود.
سایرکسورات قانونی لازم اجرا
یکسری کسورات دیگر هم قبل از پرداخت صورت وضعیت مانند حق بیمه و بهداری ،کاراموزی و غیره وجود دارند که از حساب پیمانکار می کاهد.